Dawniejsza kolegiata (od 1171 r.), a obecnie bazylika katedralna w Kielcach, została wzniesiona pod wezwaniem Wniebowzięcia Matki Bożej, a szczególnej czci doznaje w niej obraz Matki Bożej Łaskawej. Znalazł się on tutaj z fundacji Wojciecha Piotrowskiego, audytora sądu biskupiego w 1602 r., umieszczony w południowej nawie kościoła, gdzie znajduje się do dziś. Wkrótce obraz zasłynął jako cudowny i ściągał wiernych z całej okolicy, głównie na uroczystość Matki Bożej Różańcowej. Obok ołtarza pojawiło się wiele widomych znaków wysłuchania próśb (wota). Ks. kan. Stanisław Panceriusz sprawił w 1636 r. srebrno-pozłacaną sukienkę z klejnotami, która skradziona została wraz z wotami. W jej miejsce umieszczono w 1872 r. metalową suknię ufundowaną przez Ignacego Smolenia, miejscowego kupca. Obraz Matki Bożej odnowił w 1858 r. ks. Antoni Brygierski. Bazylika katedralna stanowi centralne sanktuarium diecezji kieleckiej.
Obraz malowany na płótnie przedstawia Maryję w popiersiu, z Dzieciątkiem Jezus na lewym ramieniu, prawą zaś rękąwskazującą na Bożego Syna. Taki typ przedstawienia zapożyczony został z malarstwa bizantyjskiego i nazywany jest Hodegetrią. Pierwszy wizerunek Matki Bożej ukazanej w ten właśnie sposób znajdował się w Konstantynopolu, w klasztorze ton Hodegon,to znaczy w klasztorze przewodników, gdzie mieszkali i pracowali mnisi, opiekujący się ludźmi niewidomymi, m.in. pomagając im znaleźć właściwą drogę. To dlatego Matka Boża tak przedstawiana, określana jest jako Przewodniczka: wskazując na Chrystusa przypomina nam, że to On jest naszą Drogą, Prawdą i Życiem.
Malowidło powstało około roku 1626, być może w Krakowie, a ufundowane zostało przez krakowianina Wojciecha Piotrowskiego. Od samego początku obraz darzony był przez wiernych wyjątkową czcią, a liczne wota zawieszane w jego pobliżu stanowiły świadectwo łask otrzymanych za wstawiennictwem Matki Bożej. Warto zauważyć, iż już około roku 1630 obraz po raz pierwszy ozdobiono koronami, które skradziono w roku 1824. Ponownej koronacji dokonał papież Jan Paweł II w dniu 3 czerwca 1991 roku, podczas uroczystej Mszy świętej na lotnisku w pobliskim Masłowie.
Maryja trzyma przy swoim sercu Jezusa i ręką wskazuje na Niego. Jezus trzyma w jednej ręce książkę, a drugą ręką błogosławi. Możemy się domyśleć, że jest to Księga Dobrej Nowiny, zawierająca to wszystko co Bóg pragnie przekazać ludziom, aby wszyscy osiągnęli Niebo. Maryja jest najlepszą uczennicą Jezusa. Przez całe swoje życie podobała się Bogu. Jako nasza najlepsza Matka mówi, uczyńcie wszystko, co mój Syn wam powie. Dlatego do Niej Kościół stosuje tytuły: „Orędowniczki, Wspomożycielki, Pomocnicy, Pośredniczki” (por. KK 62).
MODLITWA DO MATKI BOŻEJ ŁASKAWEJ KIELECKIEJ
Matko Chrystusowa, Maryjo!
Matko Świętokrzyskiej Ziemi
i Patronko naszego miasta !
Już od dawna z Twego obrazu w kieleckiej katedrze
spoglądasz na nas. Cicha i skromna, tak bardzo podobna
do naszych ziemskich matek zapraszasz do siebie tych,
którzy Tobie ufają i oczekują pomocy.
Przychodzimy do Ciebie z ufnością, wierząc w Twoje przemożne orędownictwo u Boga.
Przynosimy Ci nasz trud codzienny, nasze radości i nasze
nędze. Wstawiaj się za nami do Boga, bo trzeba nam
światła i mocy, potrzebne nam miłosierdzie, gdy słabniemy
i upadamy, potrzebna nam łaska, aby żyć według Bożych
przykazań.
Polecamy Ci, Matko, Kościół na Ziemi Świętego Krzyża.
Weź w Swą opiekę naszych biskupów i kapłanów i lud wierny.
W Twoje matczyne ręce oddajemy dzieci i młodzież, małżeństwa i rodziny, cierpiących a zwłaszcza tych, którzy już kończą ziemską drogę.Maryjo, Matko i Pani Świętokrzyskiej Ziemi, przygarnij nas do Twego serca pełnego łaski Bożej.
Matko przyjmij, Matko nie opuszczaj, Matko prowadź
nas do nieba.
Amen.